7 cách dạy trẻ tự kỷ phát triển khả năng giao tiếp hiệu quả

Dạy trẻ tự kỷ muốn hiệu quả cần có sự phối hợp của nhà trường và phụ huynh của trẻ. Trong quá trình dạy trẻ tự kỷ sẽ có khó khăn nhất định. Vì thế, trong bài viết sau, Trung tâm hỗ trợ phát triển hòa nhập Hoa Hướng Dương sẽ giới thiệu đến bạn đọc 7 cách dạy trẻ bị tự kỷ phát triển khả năng giao tiếp hiệu quả. Cùng tham khảo ngay nhé!

1. Chứng tự kỷ ảnh hưởng như thế nào đến giao tiếp của trẻ?

Đối với trẻ mắc phải chứng tự kỷ, tỷ lệ trẻ không nói được chiếm khoảng 40%. Mặt khác, đối với những trẻ nói được thì kỹ năng giao tiếp và ngôn ngữ vẫn hạn chế.

Một số biểu hiện của trẻ tự kỷ trong phương diện ngôn ngữ và hành vi như sau:

• Trẻ chậm nói: Trẻ có sự phát triển ngôn ngữ chậm hơn so với trẻ bình thường.
• Ngôn ngữ nói của trẻ sẽ lặp đi lặp lại: Trẻ nói điều không có nghĩa và không liên quan đến cuộc trò chuyện.
• Ngôn ngữ không đồng đều: Kỹ năng nói, ngôn ngữ phát triển nhưng không đồng đều so với bình thường. Đơn cử như trẻ chỉ phát triển từ vựng trong lĩnh vực quan tâm. Nhiều trẻ tự kỷ còn biết đọc rất sớm nhưng lại không hiểu những gì mình đọc.
• Kỹ năng giao tiếp phi ngôn ngữ kém: Không thể sử dụng cử chỉ thông thường như chỉ vào một đồ vật muốn có, không chú ý đến cuộc trò chuyện,…

2. Một số phương pháp dạy trẻ tự kỷ phát triển hiệu quả

Phụ huynh và nhà trường đóng vai trò quan trọng trong quá trình cải thiện khả năng giao tiếp của trẻ tự kỷ. Dưới đây là một số cách dạy trẻ tự kỷ hiệu quả và đơn giản mà bạn có thể tham khảo và áp dụng được ngay.

2.1. Dạy trẻ tự kỷ theo phương pháp mặt đối mặt

Để dạy trẻ tự kỷ theo phương pháp này, bạn có thể tham khảo một vài hướng dẫn sau đây:

• Mọi người hãy dùng cách nhìn, nghe hay cầm nắm để xây dựng mối quan hệ với trẻ. Khi muốn trẻ thấy bạn thì hãy đứng trước tầm nhìn của trẻ và gọi tên trẻ.
• Để có sự chú ý của trẻ thì mọi người hãy vỗ nhẹ vào tay, lưng, vai của trẻ một cách kiên quyết. Khi muốn chỉ cho trẻ biết thứ bạn đang giấu trong tay hãy chỉ vào bàn tay và xoè bàn tay của bạn ra, hoặc chỉ bé cách để bé xòe tay ra.
• Khi chơi với trẻ thì hãy giao tiếp bằng mắt. Nếu trẻ nhìn bạn thì đây được xem là một dấu hiệu trẻ muốn gọi bạn, khi đó bạn nên quay lại nói chuyện cùng trẻ. Khi trẻ nhìn chằm chằm thì bạn đừng ngượng nghịu mà hãy nhìn lại một cách tự nhiên và mỉm cười.
• Nếu muốn trẻ giúp đỡ thì hãy sờ vào má trẻ, từ từ quay đầu trẻ về phía bạn và gọi tên trẻ. Khi thấy trẻ quan tâm đến đồ vật nào thì nên sử dụng đồ vật đó để thu hút sự chú ý của trẻ.

2.2. Dạy trẻ bắt chước cách phát âm

Việc dạy trẻ bắt chước cách phát âm là phương pháp dạy trẻ tự kỷ mang lại hiệu quả cao trong việc cải thiện khả năng ngôn ngữ. Dưới đây là hướng dẫn cho trẻ bắt chước cách phát âm mà bạn có thể tham khảo ngay:

• Phụ huynh dạy trẻ hoạt động môi bằng cách thực hiện những hành động biến đổi hình dáng môi, thè lưỡi ra,… Việc này giúp con trẻ có thể bắt chước.
• Mọi người nên dạy trẻ cách lấy hơi bằng cách chơi các trò chơi như thổi bong bóng,…
• Bố mẹ hãy cho trẻ bắt chước ngữ điệu âm thanh khác nhau từ cao đến thấp hay từ mạnh mẽ đến êm ái.
• Hãy cho trẻ sử dụng đầu lưỡi bằng cách liếm kẹo mút
• Người thân nên sử dụng trò chơi hành động âm thanh như con vẹt biết nói để khuyến khích bé phát âm,…

2.3. Cách dạy trẻ tự kỷ nhận biết các cử chỉ

Dạy trẻ tự kỷ nhận biết các cử chỉ bằng một số hoạt động sau:

• Trong trường hợp mọi người muốn trẻ chú ý thì hãy chỉ trỏ vào một vật cụ thể nào đó.
• Phụ huynh hãy thực hiện một cử chỉ và nhấn mạnh cử chỉ một cách nhiều lần để trẻ học theo nhanh hơn.
• Trong trường hợp con trẻ thích thì mọi người có thể cho chơi trò chơi xếp hình. Đồng thời, bạn hãy hướng dẫn cách chơi. Việc sử dụng câu nói như “cho vào đây”, “ở chỗ này” song song với hành động chỉ. Qua đó, trẻ sẽ dễ dàng nhận thức
• Người thân hãy giới thiệu những cử chỉ trong vui chơi sinh hoạt hàng ngày để bé dễ dàng làm quen.
• Bạn có thể đưa ra 2 món ăn khác nhau và dạy trẻ hãy chỉ vào món mình thích. Nếu trẻ chỉ tay hay với lại món ăn thích thì bạn nên đưa cho trẻ món ăn đó.
• Với những món đồ con muốn lấy thì nên nắm lấy tay con để trẻ chạm vào.

2.4. Dạy trẻ tự kỷ thể hiện bằng mọi cách

Dạy bé tự kỷ thể hiện bằng mọi cách cũng giúp khả năng phát triển và giao tiếp đạt hiệu quả hơn. Với phương pháp này mọi người có thể thực hiện theo hướng dẫn như sau:

• Trong trường hợp bé hiểu được một số ngôn ngữ thì hãy nói “nào hãy nhìn mặt mẹ”. Đồng thời, bạn giải thích cho trẻ ý nghĩa của sự biểu hiện trên khuôn mặt mình.
• Các bạn nên phóng đại tất cả các cử chỉ và biểu hiện của bạn. Tuy nhiên, bạn đừng ngại để có được dáng vẻ vô cùng ngạc nhiên, vui vẻ,…. Từ đó, trẻ sẽ dễ dàng nhận thấy.
• Mọi người nên cùng bé nhìn vào tấm gương và tạo ra nhiều khuôn mặt khác nhau.

2.5. Dạy bé tự kỷ học các từ ngữ đơn giản và hiểu ý nghĩa 

Việc bé học các từ ngữ đơn giản và hiểu ý nghĩa sẽ giúp trẻ hoàn thiện khả năng giao tiếp hơn. Bạn có thể tham khảo các hướng dẫn cụ thể là:

• Mọi người hãy tận dụng các điều mà bé đang quan tâm. Qua đó, bạn có thể dạy cho trẻ những từ ngữ mới.
• Hơn nữa, bạn nên thêm từ vào những chữ bé có thể nói được. Chẳng hạn như khi trẻ nói “nước”, ba mẹ có thể nói thêm từ “khát nước”, “uống nước” để giúp bé làm quen được với nhiều từ mới hơn.
• Khi con không muốn làm điều gì thì phụ huynh nên dạy trẻ nói “không”.

2.6. Dạy trẻ giao tiếp bằng ngôn ngữ nói

Việc dạy trẻ giao tiếp bằng ngôn ngữ nói là một phương pháp được rất nhiều ba mẹ áp dụng. Phương pháp này sẽ cải thiện khả năng giao tiếp của con trẻ với mọi người. Một vài điều mà bạn cần chú ý khi áp dụng phương pháp này như sau:

• Mọi người hãy khuyến khích trẻ nói nhiều hơn thay vì sử dụng những ký hiệu hay cử chỉ,…

• Trong lúc chơi cùng bé, bạn hãy sử dụng những từ liên quan đến hành động như đi, ngủ,.

• Nếu bé muốn lấy một đồ vật nào đó và bé đã gọi tên thì người thân nên cầm lên. Đồng thời, các bạn thể hiện biểu cảm khuôn mặt, nhắc lại tên đồ vật.

2.7. Dạy trẻ các kỹ năng giao tiếp cơ bản 

Để khả năng giao tiếp của bé được cải thiện thì hãy dạy cho bé một số kỹ năng cơ bản sau đây:

• Để trẻ có thể bắt chước thì mọi người nên lặp đi lặp lại những câu một cách rõ ràng. Đồng thời, các câu này có giọng điệu lên xuống nhiều lần.
• Trong trường hợp trẻ có nhu cầu muốn làm hay muốn nghe thì hãy dạy trẻ giao tiếp về chủ đề hoặc về sở thích của trẻ.
• Không những vậy, người thân nên nói chậm, rõ ràng hay cho trẻ thời gian nghe đi nghe lại nhiều lần. Qua đây, trẻ sẽ dễ dàng nhớ được câu chữ…

Để trẻ có thể phát triển một cách toàn diện thì việc cho bé đi học ở trung tâm là điều cần thiết. Hiện nay, trung tâm Giáo dục đặc biệt Tâm An là một địa chỉ uy tín và chất lượng mà bạn có thể gửi ngắm con mình đến học. Trung tâm hỗ trợ phát triển hòa nhập Hoa Hướng Dương luôn tự hào là hệ thống giáo dục đặc biệt và chất lượng cao hàng đầu khu vực:

• Quá trình tiếp nhận học sinh, đánh giá đầu vào, kiểm soát chất lượng chuyên môn cao,… được sử dụng can thiệp có kiểm chứng khoa học.
• Đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn cao. Hơn nữa, 100% các giáo viên đều có bằng cấp tốt nghiệp từ Cao đẳng trở lên
• Trẻ khi đến trung tâm luôn được yêu thương, chăm sóc, giáo dục và phát triển toàn diện.
• Phụ huynh được theo dõi hoạt động hàng ngày của con cũng như nắm bắt được tiến trình can thiệp. Đồng thời, bạn có thể đo lường mức độ tiến bộ của con theo từng tuần.
• Cơ sở vật chất của trung tâm hiện đại và đảm bảo môi trường học tập tốt nhất cho bé.

Như vậy, các bạn vừa tìm hiểu 7 phương pháp dạy trẻ tự kỷ đơn giản. Từ đó, trẻ sẽ có thể phát triển toàn diện về những kỹ năng. Hy vọng qua bài viết này, mọi người đã có kiến thức cơ bản khi dạy bé tự kỷ. Nếu có thắc mắc nào thêm thì hãy liên hệ ngay với Trung tâm hỗ trợ phát triển hòa nhập Hoa Hướng Dương để được tư vấn chi tiết nhé!